Zeisterbos

Geschiedenis

Het Zeisterbos is een bos in het oosten van de Nederlandse plaats Zeist. Het bos vormt met de parken en bossen van de buitenplaatsen Hoog Beek en Royen en Pavia een brede groene strook aan de oostzijde van Zeist. Sinds 1994 is het bos eigendom van de stichting Het Utrechts Landschap.Voorheen maakte het bos deel uit van het landgoed Beek en Royen, dat dateert uit 1771. Het rechte lanenstelsel had onder meer de Woudenbergse weg als zichtas. De rechte bomenlaan tussen de Driebergseweg en de Arnhemse Bovenweg, de Kippenlaan, is een restant van de oude aanleg die bij Beek en Royen hoorde. De vroegere spreng van landgoed Pavia raakte grotendeels verdroogd door de lage grondwaterstand. Vanaf 1795 zijn veel grove dennen als productiebos aangeplant. In 1913 werd het bos aangekocht door de gemeente Zeist om het wandelbos voor bouwplannen te behoeden en als recreatiegebied te behouden. Het aangekochte bos bestond uit 147 hectare naaldhout, ruim 30 hectare eikenhakhout en enkele hectare loofhout. Op advies van tuinarchitect Hendrik Copijn werd overgegaan op grondverbetering en nieuwe, gevarieerde aanplant. Om de variatie in stand te houden wordt de vegetatie vrijgehouden van exoten.RecreatieEind 19de eeuw ontwikkelde Zeist zich als recreatieoord dat door de aanleg van tram- en treinlijnen voor steeds meer mensen bereikbaar werd. In 1897 werd daarom de Vereeniging tot verfraaiing der gemeente Zeist en tot bevordering van het Vreemdelingeverkeer opgericht. In de promotie werden dagjesmensen en pensiongasten gewezen op de waterpartijen als de sprengkop (Koekepan), de bosbeek en de vijvers, met keien- en knuppelbruggetjes. Beboste zandduinen kregen namen als Valleien, Klein Zwitserland en ’t Groene Bergje. Voor de oorlog werden de Wonderboom en de Schuine berk druk bezocht. In de crisisjaren werd een hertenkamp aangelegd, de ronde vijver bij het Jagershuis werd vergroot en de zogenaamde Stuifheuvel werd opgehoogd. Ooit was er een kleine dierentuin, de kunstrots bij de manenschapen naast het Jagershuis is daar een overblijfsel van. In het bos zijn wandelroutes, de voormalige boswachterswoning, een restaurant, een speeltuin en een hertenkamp.