Onstaborg

Geschiedenis

De Onstaborg was een borg aan westzijde van het dorp Sauwerd in de Nederlandse provincie Groningen. Het was het stamslot van de familie Onsta. Het gebouw ontstond vanuit een zeer sterk steenhuis, dat in de loop der tijd meerdere malen werd verwoest. Begin 17e eeuw werd het gebouw herbouwd als borg, maar begin 18e eeuw werd het gebouw definitief afgebroken. Tegenwoordig resteert alleen nog de borgstee. Het terrein vormt tegenwoordig een weiland.Het gebouw dient niet te worden verward met de later gebouwde Onstaborg, die ook wel Nieuw Onsta werd genoemd.De borgUit boringen in 1997 is gebleken dat de borg op een kwelderwal werd gebouwd. Deze kwelderwal werd verhoogd met klei die waarschijnlijk uit de grachten kwam die eromheen werden gegraven en vormde onderdeel van de wierde van Sauwerd. De gebouwen bevonden zich blijkens de boringen op het het zuidoostelijke deel van de huidige borgstee. Dit deel vormde oorspronkelijk een klein eiland, waar zich waarschijnlijk het steenhuis bevond. Ernaast lag een groter L-vormig eiland, waarop zich waarschijnlijk de bijgebouwen bevonden. Deze indeling is niet zeker, maar een dergelijke opzet is ook bekend van bijvoorbeeld het Huis te Farmsum, de borg Reitsema bij Grijpskerk, de Tammingaborg bij Hornhuizen en de borg Jensema bij Oldehove. De borgstee werd waarschijnlijk in de 17e eeuw vergroot tot de huidige borgstee van 80 bij 100 meter. In het noordwestelijke deel van de huidige borgstee werden bij de boringen geen resten aangetroffen van puin en dit deel heeft dan ook mogelijk een andere functie gehad. Mogelijk stond hier de houten schuur met paardenstal die in 1415 wordt genoemd (zie verder). Aan noordoostzijde bevond zich een brug naar het terrein waar vroeger de kerk van Sauwerd stond. Van deze brug resteren nog enkele resten van de bruggehoofden.