Nunspeet

Geschiedenis

Nunspeet is een dorp op de Veluwe in de Nederlandse provincie Gelderland en de hoofdplaats van de gemeente Nunspeet. De plaats telde per 1 januari 2016 19.688 inwoners. Door een aantal ingezetenen wordt het Nunspeets dialect gesproken. Het dorp ligt op de grens van uitgestrekte bossen van de Veluwe en weidelandschap langs de Randmeren.NaamAangenomen wordt dat Nunspeet afkomstig is van Nuwenspete, dit betekent zoiets als "nieuwe ontginning". De tegenhanger hiervan is de naam voor het dorp Elspeet, dat in eveneens de gemeente Nunspeet ligt. Elspeet betekent zoiets als "oude ontginning". "Nuwenspete" leeft voort in de naam van de plaatselijke Heemkundige Vereniging Nuwenspete.GeschiedenisNunspeet is een enkdorp dat is ontstaan op de grens van het bos en water (Zuiderzee). Het onderste deel van de toren van de dorpskerk dateert uit het begin van de zestiende eeuw, maar ten minste 200 jaar eerder heeft er op die plaats een kerk gestaan. Buiten deze kerktoren en enkele boerderijen in het buitengebied, waarvan sommige uit de 18e eeuw stammen, is het dorp in haar huidige vorm feitelijk ontstaan vanaf het midden van de 19e eeuw. De bevolking van Nunspeet was arm en bestond oorspronkelijk voornamelijk uit kleine boeren, dagloners en eekschillers die veelal in plaggenhutten leefden.Ontwikkeling van het dorpLange tijd werd het dorp Nunspeet bedreigd door oprukkende stuifzanden, tot in het begin van de 20e eeuw grote delen heide- en stuifzand werd bebost. Karakteristiek voor deze omgeving waren de 'locomotiefhuisjes' die meestal uit de 19e eeuw stammen. Deze lage huisjes met in de voorgevel een markante schoorsteen deden door dit uiterlijk aan een locomotief denken. Een van deze huisjes is verplaatst naar het Nederlands Openluchtmuseum.. Aan de Wagenweg staat het enige locomotiefhuisje dat nog op de oorspronkelijke locatie staat, in Vierhouten staat een exemplaar dat verplaatst is uit Nunspeet.