Landgoederen Amelisweerd en Rhijnauwen

Info

De landgoederen Oud- en Nieuw Amelisweerd en Rhijnauwen; een uniek recreatiegebied met grote natuur- en cultuurhistorische waarde.

Geschiedenis

In de vorige eeuw heeft de gemeente Utrecht de landgoederen Oud- en Nieuw Amelisweerd en Rhijnauwen aangekocht als recreatiegebied voor haar bewoners. Het is een uniek gebied, rijk aan bijzondere planten en dieren.

De landgoederen en haar landhuizen behoren tot de fraaiste van Nederland en zijn Rijksmonumenten. Anno nu is het gebied met jaarlijks circa 1,5 miljoen bezoekers het best bezochte groengebied van Utrecht.

De landgoederen Nieuw- en Oud-Amelisweerd en Rhijnauwen zijn ontstaan vanuit drie middeleeuwse ridderhofsteden. De huidige landgoederen zijn in aanleg 18e eeuws met latere wijzigingen. Ze zijn in destijds vrijwel open land aangelegd met bomen en heesters die merendeels van elders zijn aangevoerd. Zowel de cultuurwaarden, als de natuurwaarden zijn mede door de lange geschiedenis, bijzonder hoog.

Oud-Amelisweerd
Vooral Oud-Amelisweerd heeft een uitzonderlijk hoge cultuurhistorische waarde. Het landgoed bestaat uit twee parken uit de periode 1760-1780 waarbij de aanlegstructuur nog prachtig herkenbaar is overgeleverd. Bovendien zijn er vele honderden originele en nu monumentale bomen uit de aanlegtijd in (barok)lanen en parkvakken bewaard gebleven. Nationaal van belang is de aanwezigheid van de twee parken, een paar decennia van elkaar verschillend, in resp. Rococostijl (het trapeziumvormige park) en Vroege landschapsstijl (het zgn. Engels Werk). De parken van Oud-Amelisweerd zijn uitermate zeldzaam en in ons land waarschijnlijk uniek.
Het daarbuiten gelegen Hoge Bos dateert grotendeels eveneens uit de 18e eeuw en laat door de verschillende oude bosbeheervormen (middenbos, hakhoutbos en spaartelgenbos) prachtig zien hoe landgoederen als bosbouwbedrijf in de 18e eeuw functioneerden.
De vele bomen hebben door hun ouderdom, omvang, hoogte (tot meer dan 30 meter) en monumentaliteit een hoge belevingswaarde. Daarnaast hebben de bomen op zich ook historische betekenis als voorbeelden van plantgoed en kwekerijgeschiedenis uit de 18e en 19e eeuw. De bomen zijn niet zomaar vervangbaar door plantgoed van de hedendaagse kwekerijen! In Oud-Amelisweerd vind u restaurant De Veldkeuken (www.veldkeuken.nl), het Museum Oud-Amelisweerd MOA (www.moa.nl) en Tuinderij Amelis'Hof (www.amelishof.nl)

Rhijnauwen en Nieuw-Amelisweerd
Deze landgoederen hebben een complexe, maar herkenbare, geschiedenis van meerdere perioden en gebruik. Ze zijn daarmee op eigen wijze van groot cultuurhistorisch belang. Duidelijk zijn op Nieuw-Amelisweerd kenmerken van de engelse landschapsstijl terug te vinden. De drie landgoederen vullen elkaar mooi aan. Een aantal bomen op Nieuw-Amelisweerd en Rhijnauwen zijn waarschijnlijk ouder dan de 2e helft van de 18e eeuw. Het perceel Nummeri is een voor het Kromme Rijngebied karakteristiek voorbeeld van 18e eeuws essenhakhout op hoge stoven. In Rhijnauwen vind u StayOkay Utrecht-Bunnik (www.stayokay.com) en restaurant Theehuis Rhijnauwen (www.theehuisrhijnauwen.nl)