Hartcoherentie

Info

Bij HeartMath staat hartcoherentie centraal. Zie ook onze Facebookpagina HeartMath Benelux.

Geschiedenis

Wat is hartcoherentie?
De krachtige verbeteringen die bereikt worden door toepassing van de HeartMath technieken zijn gebaseerd op meer dan 19 jaar diepgaand onderzoek. De centrale vraag in dit onderzoek was aanvankelijk wat de sleutel is tot hogere prestaties onder stress. Het onderzoek wees uit dat die ligt bij het hart en dat de variabiliteit van het hartritme (HRV) een belangrijke indicator daarbij is. In de loop van het onderzoek bleek de HRV niet alleen van essentieel belang voor het functioneren, ook in gezondheidsopzicht bleek het cruciaal. De hypothese van HRV als marker voor gezondheid en welbevinden wordt in toenemende mate ook door wetenschappers ondersteund, zie meta-analyse.

Bij HeartMath staat het fenomeen Hartcoherentie centraal. Ons hartritme varieert voortdurend, met andere woorden de tijds-intervallen tussen hartslagen wisselen constant. Dit noemen we Hart Ritme Variabiliteit (HRV) die ons belangrijke informatie geeft over de toestand van het lichaam. Analyse van de Hart Ritme Variabiliteit laat zien dat het hart gevoelig is voor emotionele veranderingen en de mate van samenhang in de HRV wordt Hartcoherentie genoemd. Hartcoherentie is een sterke indicator van emotioneel welzijn.

Storingen in het lichaamseigen patroon van de hartritmevariabiliteit kunnen een signaal zijn van het effect van een chronische ziekte op de homeostase – het systeem van het lichaam waardoor het in balans blijft. Onbalans, disharmonie, incoherentie – ze beschrijven in feite allemaal de eindtoestand waarin we belanden wanneer we te maken krijgen met diverse ziektes of aandoeningen. Het hartritme kan door het individu beïnvloed worden. De HeartMath methode omvat technieken die dat bewerkstelligen. Het volgende artikel Hartcoherentie bij emotie- en stressmanagement biedt een leerzaam overzicht wat samengesteld is door Chivo.nl.

Wanneer het cardiale systeem gezond en in balans is, toont het regelmatige afwisselingen in hartslag en ritme die op veel manieren worden veroorzaakt. Gedurende de laatste paar jaar, terwijl ook onderzoek en technologie op dit gebied verbeterd zijn, was er een enorme belangstelling en steun voor het concept van HRV als een signaal of als voorspeller van resultaten in de gezondheidszorg. Onderzoeken uit verschillende hoeken duiden er bijvoorbeeld op dat een lagere HRV samengaat met verhoogde morbiditeit (ziektecijfer) en mortaliteit (sterftecijfer). Onderzoek toont aan dat een maximale, ritmische HRV wenselijk is en een optimalere gezondheid kan veroorzaken en/of weerspiegelen.

In de september uitgave 2014 van de Frontiers of Psychology zijn twee artikelen verschenen over de laatste stand van onderzoek en wetenschap rondom de aansturing van het hart, hartritmevariabiliteit (HRV) en diagnosemethodieken. Een must voor iedereen die het naadje van de kous wil weten! Het gaat om A healthy heart is not a metronome en Cardiac Coherence, self-regulation, autonomic stability and psychosocial well-being.

Het gebruik van de emWave® Pro (voorheen bekend als de emWave® Desktop) heeft in veel gevallen geleid tot verbetering van het immuunsysteem, lagere bloeddruk, minder stresshormoon dat vrijkomt en een verhoogde hoeveelheid heilzame hormonen. Deze effecten boden zowel directe als langetermijnvoordelen (zie ook hier voor een lijst van onderzoeksresultaten).

De signalen die het hart naar de hersenen stuurt, kunnen aanzienlijke invloed hebben op prestaties en op de hersenactiviteit. Verschillende onderzoeken tonen aan dat het bewust veranderen van de emotionele gesteldheid via hartgerichte activiteiten, de stromen neurologische input van het hart naar de hersenen verandert. De gegevens laten zien dat wanneer mensen oprechte positieve gevoelens ervaren, waarbij het hartritme coherenter wordt, de gewijzigde informatiestroom van het hart naar de hersenen de corticale functie kan veranderen en prestaties kan verbeteren.

Een van de actiemechanismen is het ritmischer en dieper worden van de ademhaling wanneer een persoon overschakelt naar een positievere emotionele toestand. Door het proces van respiratoire sinus aritmie (RSA), gebeurt het uitzetten en samentrekken van sensoren in de wand van de borstkas op een ritmischer wijze, waardoor de cadans van de hartslag ook ritmischer wordt. Belangrijk onderzoek door het HeartMath Instituut (HMI) heeft aangetoond dat de toevoeging van emotionele zelfreguleringstechnieken, zoals met de emWave® Pro, het effect van ritmische ademhalingstechnieken versterkt.

Met de emWave® Pro kan men ook komen tot een heldere en herkenbare manier van fysiologisch functioneren, die HMI-onderzoekers ‘fysiologische coherentie’ noemen. Deze modus gaat samen met een sinus golfpatroon in het hartritme, een omschakeling in het autonome evenwicht naar een verhoogde parasympathische activiteit, een verhoogde harthersensynchronisatie en afstemming tussen diverse fysiologische systemen. In deze toestand werken de lichaamssystemen in een hoge mate van efficiëntie en harmonie en worden natuurlijke regeneratieve processen makkelijker gemaakt.

Hoewel fysiologische coherentie een natuurlijke toestand van het menselijk lichaam is die spontaan kan ontstaan, zijn langdurige periodes in deze toestand zeldzaam. Specifieke ritmische ademhalingstechnieken kunnen weliswaar voor korte periodes coherentie en afstemming teweegbrengen, onderzoek van HMI geeft echter aan dat personen langere periodes van fysiologische coherentie kunnen vasthouden door actieve zelfregulering van positieve emoties. Door een positieve emotie te gebruiken om de coherentietoestand aan te sturen, kan deze op natuurlijke wijze ontstaan en leiden tot veranderingen in het patroon van informatiestromen van het hart naar de ademhalings- en andere hersenfuncties. Dit maakt het vervolgens gemakkelijker om de positieve emotionele en coherente toestand langere tijd vast te houden, zelfs in gespannen situaties. Wanneer de fysiologische coherentiemodus aangedreven wordt door een positieve emotionele gesteldheid, dan wordt dit psychofysiologische coherentie genoemd. Deze toestand gaat samen met langdurige positieve emoties en een hoge mate van mentale en emotionele stabiliteit. In een toestand van psychofysiologische coherentie is er een verhoogde synchronisatie en harmonie tussen de cognitieve, emotionele en fysiologische systemen, resulterend in efficiënt en harmonieus functioneren van het geheel.

Behalve het tonen van de HRV als zodanig, gebruikt de Heartmath® bio-feedbackapparatuur gepatenteerde algoritmes voor de analyses van de hartritmes. Het laat zien wanneer de gebruiker op een Laag, Medium of Hoog coherentieniveau zit, waarbij een Hoge Coherentie het doel is. Het omvat tevens drie interactieve spellen, met vier spelniveaus, audio-feedback, een begrijpelijke handleiding en een terugkijkmogelijkheid. Elke sessie kan bewaard worden en heeft de mogelijkheid om momentopnames te maken.

Hulpverleners kunnen de emWave® Pro aanbevelen als een veilig, effectief onderdeel van een stressmanagementprogramma, pijnbeheersingsoefeningen, een training in zelfregulering of bij andere vormen van emotiemanagement of een verandering van levensstijl waarbij minder spanning en meer coherentie wordt gevraagd.